Kesmeler
Bir bilgisayarın çalışması sırasında, CPU'nun işlemi kesintiye uğratan öncelikli bir olay gerçekleşebilir. Bu, bir cihazın hazır olduğu, bir kullanıcının bir tuşa bastığı veya işletim sisteminin bir hizmet isteği aldığı bir durum olabilir. Bu durumda, bilgisayar kesinti işlemini başlatır, CPU'nun o anda yürüttüğü işlemi askıya alır ve kesinti işlemini işler. Kesinti işlemi tamamlandıktan sonra, CPU işleme kaldığı yerden devam eder.
Bilgisayarlarda genellikle üç tür kesme (interrupt) bulunur:
- Yazılımsal Kesme (Software Interrupt): Programlar tarafından üretilir ve kesmenin nedeni yazılımsal bir olaydır. Örneğin, işletim sistemi hizmetleri çağırıldığında veya bir hata durumunda yazılımsal kesme oluşur.
- Donanımsal Kesme (Hardware Interrupt): Donanım cihazlarının bir işlemciye bilgi vermek istediklerinde oluşturdukları kesmelerdir. Örneğin, bir klavyeden gelen bir tuşa basma işlemi veya bir yazıcının bir belge yazdırma işlemi tamamlandığında donanımsal kesme oluşur.
- Fiziksel Kesme (Physical Interrupt): Genellikle enerji kaynaklarının kesintiye uğraması gibi fiziksel olaylar sonucu oluşan kesmelerdir.
Yazılımsal kesmeler, sistem hizmetlerini daha hızlı ve verimli bir şekilde yönetmek için önemlidir.
Bu kesme türleri farklı nedenlerden kaynaklanır ve bilgisayarın normal çalışmasına devam edebilmesi için işlenmeleri gerekir. Kesme işlemi, işlemcinin normal yürütmesi sırasında bir kesme isteği algılamasıyla başlar.
"İşlemci, kesme isteğini algıladığında mevcut işlemi durdurur ve kesme işlemi için ayrılmış bir alt programı (kesme hizmet rutini) çalıştırır." — Bilgisayar Bilimleri Kaynağı
Her bir kesme türü, CPU yönetimi ve sistem performansı açısından kritik bir rol oynar.